Historia komunikacji

W 2020 r. mija 40 lat od czasu, gdy na ulicach Czechowic-Dziedzic zaczęły kursować pierwsze miejskie autobusy. 1 lipca 1980 roku na mocy Zarządzenia Wewnętrznego Dyrektora Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Katowicach utworzono najmłodszą spośród jednostek terenowych przedsiębiorstwa, Oddział Autobusowy w Czechowicach-Dziedzicach (oznaczony skrótowo jako OACz). Nowa jednostka podlegała bezpośrednio zakładowi WPK nr 7 w Tychach. Z okazji jubileuszu Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach sp. z o.o. przygotowało stronę poświęconą historii komunikacji miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach. Zamieszczone zostały na niej nie tylko informacje nt. historii komunikacji, ale również zaprezentowana została bogata galeria autobusów, które przez lata woziły mieszkańców miasta. Zapraszamy do lektury!

/Uwaga! Artykuł w trakcie przebudowy/


Nowoutworzony zakład był najmłodszą jednostką Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji w Katowicach, podlegającą bezpośrednio macierzystej zajezdni w Tychach. Siedzibę firmy i pierwszą zajezdnię zlokalizowano na terenie ulicy 1 Maja (aktualnie ulica Legionów 85). Zajezdnia posiadała 1 kanał naprawczy i zatrudniała 37 pracowników (w tym 15 kierowców). Oddział Autobusowy w Czechowicach-Dziedzicach posiadał początkowo 9, otrzymanych od WPK autobusów (z czego 6 znajdowało się w ruchu w dzień roboczy) i obsługiwał trzy linie komunikacyjne (o numerach od 1 do 3), które docierały do Ochodzy, Świerkowic i Czechowic Górnych. Jesienią uruchomione zostało kolejne połączenie relacji Żebracz – Zakłady Mięsne, obsługiwane Jelczem 043, popularnie zwanym „ogórkiem”.

Dworzec Kolejowy CK Uprzywilejowanej Kolei Północnej Austriackiego Cesarza Ferdynanda. – Ze zbiorów Alojzego Biernata.


Powstającą sieć komunikacji miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach, oprócz wspomnianych „ogórków” obsługiwały również Berliety oraz popularne w całej Europie Ikarusy 260. Od momentu powstania komunikacji miejskiej, aż do 1984 roku autobusy WPK odjeżdżały z przystanków zlokalizowanych wzdłuż ulic Niepodległości i Towarowej. Końcem 1980 roku do czechowickiego oddziału trafiły 4 nowe autobusy marki Ikarus 260. Zastrzyk taborowy pozwolił na uruchomienie kolejnej linii.

Fragment ulicy kolejowej. W tle Jelcz 043, który od 1984 roku należał do Oddziału Autobusowego Czechowice-Dziedzice. – Ze zbiorów Alojzego Biernata.


Wg stanu na ostatni dzień grudnia 1980 roku czechowicki oddział autobusowy obsługiwał 5 połączeń w relacjach:

545Czechowice Zakłady Mięsne – Dworzec PKP – Zabrzeg Urząd Gminy
546Świerkowice – Lipowiec – Rafineria – Dworzec PKP – Walcownia – Kopalnia Silesia
547Czechowice Górne – Lipowiec – Kopalnia Silesia
548Kopalnia Silesia – Kopernika – Rafineria – Czechowice Górne
549Czechowice Zakłady Mięsne – Rafineria – Dworzec PKP – Żebracz – Dworzec PKP – Rafineria – Czechowice Zakłady Mięsne

W latach 80. czechowicka komunikacja miejska przeżywała prawdziwe oblężenie. Autobusami podróżowały setki pasażerów, co zaowocowało uruchamianiem kolejnych połączeń. Najpopularniejszą linią w Czechowicach-Dziedzicach była linia 549, na której autobusy kursowały z częstotliwością 30 minut. Warto wspomnieć, że jedna z brygad linii 549 była obsługiwana przez jedyny w historii czechowickiej komunikacji autobus przegubowy marki Ikarus 280. W 1984 roku uruchomiono dodatkową, kursującą wyłącznie w dni nauki szkolnej linię 547 BIS relacji Kopalnia Silesia – Burzej Szkoła. Natomiast już rok później powstała kolejna – 545s z Miliardowic do zakładu farmaceutycznego Polfa, kursująca wyłącznie w dni świąteczne. Wydłużano również istniejące linie – linia 545 przedłużono początkowo do przystanku Zabrzeg Poczta, a następnie do Miliardowic Ośrodka Zdrowia.

foto: Grzegorz Chromik

Marzec 1993 – Ikarus 260 #4148 Oddziału Autobusowego WPK w Czechowicach-Dziedzicach na linii 548 relacji Czechowice Górne – Kopalnia Silesia. – Autor: Grzegorz Chromik.


W kwietniu 1991 roku władze Czechowic-Dziedzic rozpoczęły starania o komunalizację majątku WPK na terenie gminy. Zmiana struktury własnościowej miała nastąpić pod warunkiem, że Wojewoda Katowicki zapewni środki finansowe na dotację eksploatacyjną, a także na doposażenie zaplecza technicznego.

Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach rozpoczęło swoją działalności 1 października 1991 roku. Tymczasowym kierownikiem przedsiębiorstwa został Sylwester Broncel, dotychczasowy kierownik Oddziału Autobusowego WPK. Konkurs na stanowisko dyrektora ogłoszono dopiero w 1996 roku. W wyniku jego rozstrzygnięcia Sylwester Broncel pełnił swoją funkcję już jako dyrektor od 17 grudnia 1996 r.

Wraz z przekształceniem zakładu pojawiły się pierwsze idee uruchomienia linii komunikacyjnych do Pszczyny przez Goczałkowice oraz sąsiedniej Bestwiny. Niestety planów połączeń do ościennych miejscowości nie zrealizowano do dnia dzisiejszego. Trzy po sfinalizowaniu przekształcenia PKM postanowiło zmienić numerację linii. W 1994 roku zmieniona została numeracja obsługiwanych linii komunikacyjnych.

1Zakłady MięsneMiliardowice Ośrodek Zdrowia
1sPolfaMiliardowice Ośrodek Zdrowia
2KWK SilesiaŚwierkowice
3KWK SilesiaCzechowice Górne
4KWK SilesiaCzechowice Górne
5Zakłady MięsneOs. Północ
6BronówDworzec PKP

W latach 90. w Czechowicach-Dziedzicach zaczęły pojawiać się nowoczesne, jak na tamte czasy Jelcze M11 oraz L11. W sumie dotarło ich 9 sztuk. W październiku 1994 roku uruchomiono sztandarową linię PKM-u. Linia nr VII zaczęła kursować w relacji Czechowice-Dziedzice Dworzec – Bielsko-Biała Dworzec PKP (posiadała ona wtedy numerację arabską, a swój przystanek początkowy miała na ulicy Podwale). Początkowo linia obsługiwana była tylko przez jeden autobus. Z biegiem czasu i w miarę osiąganego sukcesu dodawano kolejne, tym samym likwidując kursy na przepełnionych liniach 5/1 i 5/2. Niedługo po uruchomieniu linii nr 7 wśród mieszkańców pojawiły się głosy, że po ulicach Bielska jeździ już jedna siódemka, a wśród niezorientowanych pasażerów często dochodzi do pomyłek. W odpowiedzi na postulaty mieszkańców, PKM zmienił numerację linii na rzymski odpowiednik. Wówczas była to jedyna w Polsce linia oznaczona cyfrą rzymską. Po dziewięciu latach linię nr VII wydłużono do Kopalni Silesia.

Jedyny autobus przegubowy w historii czechowickiej komunikacji – Ikarus 280.26 #06. – Autor: Paweł Adamus.


W 1994 roku Rada Miejska po raz kolejny próbowała zmienić formę organizacyjno-prawną zakładu. Uchwała nie doczekała się jednak realizacji. Kolejną próbę przekształceń podjęto trzy lata później. Utworzenie zakładu budżetowego pod nazwą Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Czechowicach-Dziedzicach nastąpiło z dniem 1 lipca 1997 r.

Przełom XX i XXI wieku zapoczątkował również zmiany w taborze czechowickiego przewoźnika. Na przełomie 1999/2000 roku PKM zakupił autobusy marki Solaris, które były jednymi z pierwszych niskopodłogowych autobusów na Podbeskidziu. W kolejnych latach PKM modernizował swoją flotę poprzez zakupy kolejnych pojazdów marki Solaris, w wersjach 10, 12 i 15-metrowych. W latach 2001-2003 zrealizowano projekt pn. „Budowa zajezdni Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej przy ul. Drzymały w Czechowicach-Dziedzicach”, do której pracownicy przeprowadzili się we wrześniu 2004 roku.

Kolejne lata obfitowały w zakupy nowoczesnych, niskopodłogowych pojazdów. Wraz z unowocześnianiem floty i większymi oczekiwaniami pasażerów postanowiono utworzyć kolejne połączenia. W ten sposób we wrześniu 2009 roku powstała linia oznaczona rzymską liczbą „X”, która połączyła bezpośrednio sołectwa gminy Czechowice-Dziedzice tj. Bronów, Ligotę i Zabrzeg z miastem Bielsko-Biała. Dziesiątka powstała przede wszystkim z myślą o mieszkańcach sołectw dojeżdżających do pracy bądź do szkół w Bielsku-Białej.

Aktualną flotę przewoźnika stanowią niskopodłogowe autobusy marki Solaris. Fotografia przedstawia malowniczy krajobraz w sołectwie Bronów na linii nr 6. – Autor: Grzegorz Macura.


Dzięki unijnemu wsparciu udało się zrealizować projekt pn. „Nowoczesna komunikacja w Czechowicach‐Dziedzicach – zakup autobusów oraz wdrożenie systemu zarządzania flotą”, który opiewał zakup 6 pojazdów nowej generacji marki Solaris oraz wdrożenie systemu Zarządzania Flotą, w skład którego wchodzi: system zarządzania taborem transportu publicznego, system dynamicznej informacji pasażerskiej, system zliczania potoków pasażerskich oraz system monitoringu w pojazdach.

Rewitalizacja taboru przedsiębiorstwa umożliwiła wycofanie z eksploatacji najstarszych, pamiętających jeszcze czasy WPK pojazdów marki Jelcz. Aktualnie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej posiada 20 autobusów kursujących na jedenastu liniach, w tym jedynego wyprodukowanego w tej kompletacji – Ikarusa 260.59E – zarejestrowanego jako pojazd zabytkowy.

/Uwaga! Artykuł w trakcie przebudowy/

Top
Accessibility